Corona-crisis: een zegen voor bedrijfsoverdracht binnen de familie?

Bedrijfsoverdracht binnen de familie is een thema dat altijd actueel is: welke kansen en uitdagingen heeft de huidige crisis hierop? De coronacrisis heeft een forse impact op de maatschappij en de economie. De financiële resultaten van ondernemingen zijn flink geraakt, en de verwachtingen voor de toekomst zijn onzeker. Op 17 juni 2020 melde het FD dat CBS voorziet dat het nog jaren kan duren voordat de economie hersteld is. Anderen zeggen dat de economie misschien wel nooit meer op het zelfde niveau zal terugkeren. Op 2 juni jl. kopte het FD dat Corona dwingt tot versnelde afwaarderingen. Geen goed nieuws in overname land. Of toch wel?

Vrijwel tegelijkertijd laaide in het FD  tussen 7 en 12 juni de discussie weer op over de Bedrijfsopvolgingsregeling (kortweg BOR), een regeling waarbij overdracht van een familieonderneming op basis van schenking van de aandelen fiscaal vriendelijk kan plaatsvinden.

Dit roept natuurlijk de vraag op wat de combinatie van beide bewegingen nou betekent voor de bedrijfsoverdracht in de familie aan de volgende generatie.

Waarom juist nu een bedrijfsoverdracht aan de volgende generatie?

De grote wens van veel succesvolle ondernemers is dat hun kinderen hun onderneming zullen voortzetten. De grote zorg hierbij echter is de vraag of ze die wel kunnen voortzetten? Dit vraagt niet alleen om de juiste talenten bij de bedrijfsopvolgers (kinderen). Succesvolle ondernemingen hebben vaak een hoge waarde. De kinderen hebben vaak eenvoudigweg niet (de toegang tot) het geld voor de koop van de onderneming.

Hoe kan een crisis nou juist in zo’n situatie helpen?

Waarde van de onderneming in crisistijd

De coronacrisis heeft een heftige impact op de financiële resultaten van vrijwel alle ondernemingen. De sterke ondernemingen hebben het hierdoor moeilijk, de broze ondernemingen moeten simpelweg vechten voor hun bestaan.

Wanneer de financiële resultaten van een onderneming onderuit gaan en de verwachtingen voor de nabije toekomst zijn verslechterd, dan daalt de financiële waarde van de onderneming (fors). De verwachte kasstromen zijn immers lager en minder zeker, terwijl de afhankelijkheid van het management en de marktsituatie juist toenemen.

Deze lagere bedrijfswaarde is daarmee dus ook het vertrekpunt voor besprekingen over verkoop van de onderneming. Normaal gesproken vervelend, maar niet wanneer dit aan de volgende generatie is. De lage kooprijs  betekent immers dat zij minder financiële verplichtingen hoeven aan te gaan bij overname van de onderneming. De onderneming blijft hierdoor eerder behouden voor de familie.

Wat helpt ook een handje bij bedrijfsoverdracht binnen de familie?

In extreme marktomstandigheden zoals nu, zullen veel broze ondernemingen de eindstreep niet halen. Een shakeout dreigt. Een dramatisch feit, dat toch ook weer een keerzijde heeft.

Wanneer immers het aantal aanbieders op bepaalde markten daalt, dan is er voor de sterkere ondernemingen, ondanks dat ook zij geraakt zijn, daarna meer mogelijkheid om een groter aandeel in de markt te verwerven. Dit betekent concreet dat er dus door de bedrijfsopvolgers ook weer waarde kan worden opgebouwd. Omdat de zorg inzake de financiering lager is, kan de focus geheel liggen op het financieel herstel en verdere uitbouw van de onderneming.

Wat helpt dan zelfs nog meer dan een handje?

Wanneer bovenstaande wordt gecombineerd met gebruikmaking van de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), dan kan dit een aanvullend voordeel hebben voor bedrijfsoverdracht binnen de familie.

Bij gebruikmaking van de BOR regeling kies je als ondernemer ervoor om de aandelen van de onderneming (gedeeltelijk) te schenken aan je kind(eren), de zogenoemde bedrijfsopvolger(s). De opvolger(s) hoeven daarmee geen koopprijs te betalen voor de onderneming. Wel zijn zij verplicht om de schenkbelasting af te dragen, welke vanwege de BOR regeling erg laag is. Hierdoor hebben de opvolgers geen schulden en kunnen zij zich volledig richten op de onderneming.

Voor jou als ondernemer betekent dit uiteraard wel dat er dus ook geen geldstroom je kant op komt. Slechts wanneer je in de afgelopen jaren financieel ook goed voor jezelf hebt gezorgd, is dit een optie.

Uiteraard zijn er wel regels en voorwaarden verbonden aan de BOR. Wanneer u meer hierover weten, neem dan contact met ons op.

Wat is ervoor nodig?

Hoewel er dus wel degelijk ook voordeel te behalen is in een crisis, vereist dit natuurlijk wel aandacht en zorgvuldigheid op andere gebieden. Bij overdracht aan de volgende generatie, is het namelijk van ultiem belang dat de onderneming enerzijds ook financieel weer herstelt. Daarnaast dienen er niet alleen talenten zijn bij de kinderen, maar moeten deze talenten ook optimaal worden benut, versterkt en uitgebouwd. Zij moeten immers de onderneming weer vanuit deze penibele economische situatie loodsen naar de toekomst.

Er moet dus parallel aan het overnameproces aan een aantal aspecten tegelijk worden gewerkt:

1. Het herstel van de onderneming:
   • Bekijk hoe de wereld, de markt en de klantbehoeften zich gaat ontwikkelen;
   • Kijk naar de invloed op je verdienmodel;
   • Kijk naar je bedrijfsprocessen en personeelsbestand;
   • Stel de wendbaarheid van je bedrijf vast;
   • Herstel de winstgevendheid;
   • Genereer opnieuw een stabiele of liefst stabiel groeiende kasstromen;
2. De voorbereiding de volgende generatie op de overname:
   • Uitleg over welke aspecten allemaal horen bij ondernemerschap;
   • Uitleg hoe een overname in zijn werk gaat, en wat dit voor gevolgen heeft;
   • Bijbrengen van de basisbeginselen van of verdieping op recht en financiën;
   • Bijbrengen van de basisbeginselen van of verdieping op leiderschap, management en persoonlijk functioneren;
3. De benutting en ontwikkeling van de talenten van de bedrijfsopvolgers:
   • Vaststellen welke talenten de kinderen bezitten;
   • Bekijken welke talenten ontbreken dan wel moeten worden ontwikkeld;
   • Aantrekken of invullen van ontbrekende talenten;
   • Vaststellen van een concreet pad om bestaande talenten verder te ontwikkelen.

En optioneel:

4. Vaststellen hoe de relatie tussen de onderneming en de familie moet worden vormgegeven:
   • Vaststellen van een familiestatuut;

Is de crisis voor jou een reden voor bedrijfsoverdracht binnen de familie?

Deze tips geven we je graag mee om deze afweging op juiste wijze te maken:

1. Ben ik eraan toe om de onderneming (gedeeltelijk) over te dragen. Doorleef de impact die de crisis op jou en je bedrijf heeft en onderken of je hierin ook een kans ziet. Leg dit schriftelijk vast. En bespreek ze met je familie, de opvolgers en eventueel de belangrijkste personeelsleden;
2. Bepaal of je een opbrengst uit verkoop van de onderneming nodig hebt voor je oude dag;
3. Neem tijd om de verschillende (nieuwe) ontwikkelingen in de maatschappij in kaart te brengen. Bekijk hoe deze jou, je onderneming en je verdienmodel (kunnen gaan) raken;
4. Kijk kritisch of je kinderen het bedrijf in haar huidige vorm wel kunnen overnemen en welke uitdagingen er liggen voor de toekomst. Benoem nadrukkelijk wat er nodig is om dit te laten slagen? Vergeet hierbij niet de talenten van de kinderen;
5. Kies de gewenste wijze van overdracht en hoe deze gaat worden gefinancierd (of niet ingeval van de BOR);
6. Bepaal het gewenste moment van overdracht en start per direct de voorbereidingen hierop, zowel zakelijk als privé.

Mijlpalen sla je nooit alleen

Bedrijfsoverdracht is een van die mijlpalen in je leven die je vaak maar één keer meemaakt. Zo’n mijlpaal slaan in crisistijd biedt kansen, maar alleen als je goed beslagen ten ijs komt.

Grootse veranderingen zijn nooit het product van één persoon, maar altijd van een team. Jij staat er niet alleen voor. Next Level MKB ondersteunt ondernemers al jaren middels haar Waardeteam™, waarin alle disciplines zijn vertegenwoordigd om je te helpen bij elke fase en elk facet van ondernemen en je bedrijf. Kundig, betrokken en doelgericht.

Samen werken aan een goede overdracht van je onderneming, met resultaat op zowel korte als lange termijn. Samen de crisis omkeren in een kans. In onze MKB bibliotheek vind je een boekje met praktijkverhalen en tips over bedrijfsoverdracht aan de nieuwe generatie.

Aan de slag

Wil je meer weten over bedrijfsoverdracht (in de familie) in crisistijd? Of wil je hulp bij het vormgeven en uitvoeren ervan? Neem contact met onze ervaren waardepartners – en experts op.