Je wilde je bedrijf verkopen om met pensioen te gaan, maar toen ….
Je hebt heel je leven als ondernemer hard gewerkt en een mooie onderneming opgebouwd. Met genoegen kun je terugkijken op een roerig leven vol ups en downs. En net nou je erover dacht om met pensioen te gaan, waait er uit Azië een alles ontwrichtend Corona virus over.
De economie komt tot stilstand en in sommige bedrijfstakken wordt het ondernemen zelfs verboden. De financiële resultaten van ondernemingen worden flink geraakt, en de verwachtingen voor de toekomst zijn onzeker. Om de nood te ledigen wordt massaal geleend. Niet om te investeren in de toekomst, maar het gat in de financiën te dempen. Waar je na jaren ploeteren je financiën eindelijk op orde had, ben je nu weer terug bij af.
Wat betekent dit voor de waarde van je onderneming? Is je onderneming nu überhaupt nog wel verkoopbaar? En hoe zit het dan met je pensioen? Moet je noodgedwongen nog jaren door blijven werken?
Bij veel ondernemers die de pensioengerechtigde leeftijd naderen, zijn dit nu de vragen die ’s nachts door het hoofd gaan. Hieronder een handvat om toch weer een goede nachtrust te krijgen.
Wat betekent een crisis voor de waarde van je onderneming?
Deze vraag is niet zondermeer te beantwoorden. Dit is afhankelijk van een aantal factoren. Deze zijn zowel financieel als niet-financieel.
Financieel
In het algemeen kan worden gesteld dat een terugval in winstgevendheid, een dalende kasstroom en verslechterde vermogensstructuur natuurlijk geen goed doen voor de financiële waarde van de onderneming. Deze factoren spelen immers een belangrijke rol in het bepalen van de ondernemingswaarde.
Maar de mate waarin verschilt per branche en ook per onderneming. Uiteindelijk is het effect op de waarde relatief. Relatief, wat wil dat zeggen? Een voorbeeld: een onderneming ziet haar omzet met 65% terugvallen, maar haar resultaten zijn nog steeds boven break-even. De terugval in omzet is hierbij natuurlijk dramatisch, maar tegelijkertijd is de onderneming indrukwekkend. Als je namelijk in staat bent om een dergelijke terugval op te vangen en toch nog financieel door te draaien, dan betekent dit dat het weerstandsvermogen van de onderneming erg hoog is. Vaak zijn dergelijke ondernemingen zo ingericht dat hun kosten hierbij dan ook flexibel meebewegen. Wanneer het tij keert, zal een dergelijke onderneming dus ook weer snel uit de startblokken komen. Het is dus maar zeer de vraag of een debacle als Corona zo’n onderneming in waarde zal worden aangerekend.
Weerstandsvermogen, kostenflexibiliteit en responstijd zijn dus ook belangrijke factoren.
Uiteraard heeft iedere onderneming zijn eigen (kenmerkende) combinatie van factoren. Er dient dus per geval te worden vastgesteld hoe hiernaar wordt gekeken vanuit een waarde-perspectief. Hoe beter de combinatie van factoren, hoe minder effect op de waarde.
Niet Financieel
Ondernemingswaarde wordt in hoge mate ook bepaald door niet financiële of tastbare factoren. Zoals wij plegen te zeggen: “de echte waarde van de onderneming staat niet op de balans”. Ook hier hangt het af van de specifieke situatie:
- Zo kun je kijken naar de markt waarin je je begeeft. Zie je deze door de crisis van je af bewegen of juist naar je toe? Of heeft de kennis, ervaring en propositie van jouw onderneming in een keer waarde op een andere markt? Kijk hoe ondernemingen in de crisis hun talenten plotseling op andere markten gingen inzetten;
- Erg belangrijk is ook de wijze waarop je personeel heeft geacteerd tijdens de crisis. Gingen de schouders eronder, werd er tijdelijk loon ingeleverd, waren ze flexibel in hun werktijden, werken ze door in de vakantie, kwamen ze met nieuwe ideeën, … Dit zegt alles over de kracht, toewijding en flexibiliteit van je personeel.
- Hoe verliepen je processen onder druk. Bleef je sourcing overeind, werd de productie niet verstoord, hoe verliep de distributie, werden de klanten op tijd bediend. Hoe werd er intern gereageerd op de uitdagingen. Dit zegt heel veel over de kracht van de onderneming, de creativiteit, wendbaarheid en de sterkte van de relaties binnen de keten.
Dit is een greep uit de zaken die de waarde van een onderneming stevig kunnen beïnvloeden. Ondernemingen met goede financiën, maar zwakke eigenschappen op factoren zoals hierboven beschreven, hebben niet perse een hoge waarde. Ondernemingen met (tijdelijk) broze financiën, maar hele sterke niet-financiële eigenschappen kunnen daarentegen een erg gewenste onderneming zijn. Het is immers niet altijd gemakkelijk om financieel goed te renderen, maar het is ook zeker niet gemakkelijk om goed te presteren op de niet financiële factoren. Wanneer door een overname geld wordt gevoegd bij een sterke organisatie, biedt dit nieuwe kansen voor de toekomst, en dus weer waardeontwikkeling.
Maar wat betekent dat dan voor jou?
De coronacrisis heeft een heftige impact op de financiële resultaten van vrijwel alle ondernemingen. De sterke ondernemingen hebben het hierdoor moeilijk, de broze ondernemingen moeten simpelweg vechten voor hun bestaan.
Algemeen gesteld is het op hele korte termijn niet het beste moment om je onderneming over te dragen. Natuurlijk is er interesse van “koopjesjagers”, maar dit zal zelden resulteren in een bevredigende prijs (en een goed pensioen). Het is daarmee echter niet gezegd dat door rustig af te wachten de waarde vanzelf wel weer zal gaan stijgen. Geïnteresseerde kopers van ondernemingen zijn immers meer dan ooit met de neus op de feiten gedrukt dat een onderneming in korte tijd een flinke omwenteling kan meemaken. Slechts de onderneming die een actieve indruk maakt, zal de aandacht trekken.
Recent kopte het FD dat er nu juist een piek valt waar te nemen in overnames. In eerste instantie voor velen verrassend. Dat is in deze tijden natuurlijk niet altijd uit luxe, maar wel een indicatie dat velen hier toch mee bezig zijn. Ermee bezig zijn is geen garantie op succes, maar er niet mee bezig zijn, verkleint je kansen aanzienlijk.
Wat is er nodig voor een goede keuze?
Hierboven zijn enkele facetten genoemd van zowel de financiële als niet-financiële factoren van invloed op de waarde van je onderneming, en de mogelijkheid om je onderneming ook in deze bijzondere tijden onder de aandacht te brengen en op geslaagde wijze over te dragen. Dit is natuurlijk slechts een denkrichting. De complete lijst is uiteraard langer.
De voorbereiding op jouw keuze om in deze tijden je onderneming wel of niet over te willen/kunnen overdragen, begint er natuurlijk mee dat je zelf op kritische wijze bij je eigen onderneming alle factoren en facetten van invloed onderkent en benoemt. Vervolgens ga je bij deze factoren en facetten vaststellen welke “cijfer” je hieraan zou toekennen. Hou hierbij ook in de gaten hoe zich dit verhoudt tot enkele van de directe concullega’s (zij zijn immers een alternatieve partij voor koop van de aandelen). De uitkomst van jouw cijferlijst, noem het een “schoolrapport”, bepaalt hoe je ervoor staat. Tevens geeft het aan waarin jouw onderneming nog moet worden verbeterd.
Als er verbeteringen moeten plaatsvinden, dan moet de hiervoor benodigde tijd worden afgezet tegen de termijn die je nog zou willen werken c.q. nog kunt werken. Hetzelfde geldt voor de hoeveelheid geld die je bereid bent te investeren. Dit bepaalt de prioriteit. Hiermee wordt weliswaar geen maximum bereikt, maar wel een optimum.
Alleen al het feit dat je bovenstaande exercitie op goede wijze hebt gedaan, betekent dat je goed beslagen ten ijs zult komen bij eventuele gesprekken met overnamekandidaten.
Hoe pak je de keuze tot verkoop van je onderneming aan?
Deze tips geven we je in aanvulling op bovenstaande graag mee om deze afweging op juiste wijze te maken:
- Ben ik eraan toe om de onderneming (gedeeltelijk) over te dragen? Doorleef de impact die de crisis op jou en je bedrijf heeft (gehad) en bekijk de verschillende factoren en facetten van je onderneming kritisch. Geef je zelf een “schoolrapport”;
- Bepaal de tijd, kosten en energie die nodig zijn om verbetermogelijkheden binnen je onderneming door te voeren;
- Zet dit af tegen de tijd die je nog kunt en wilt werken;
- Bepaal welke opbrengst uit verkoop van de onderneming je nodig hebt voor je oude dag;
- Stel vast welke offers je bereid bent te doen, om andere wensen juist te kunnen realiseren. Ergo, bepaal je minimum, maximum, maar zeker ook je optimum;
- Vertaal dit naar keuzes, activiteiten en prioriteiten;
- Ga ermee aan de slag, en spreek de gewenste resultaten én een duidelijke termijn met jezelf af;
- Bepaal het gewenste moment van overdracht en start per direct de voorbereidingen hierop, zowel zakelijk als privé.
Wat heb ik nodig om tot resultaat te komen?
Natuurlijk ken je je onderneming en kun je hiernaar kritisch kijken. Belangrijk is echter dat dit beeld volledig is en onbevooroordeeld is. De ijking met alternatieve ondernemingen is eveneens erg belangrijk. Een analyse van de verbetermogelijkheden, de benodigde inspanningen, investeringen en de consequenties voor de waarde van jouw onderneming mag niet ontbreken. Niet te vergeten natuurlijk de impact op jouw toekomstplannen en pensioenwensen.
Al met al een hele kluif, waarbij zakelijk veel aandachtsgebieden een rol spelen, variërend van commercieel, financieel, technisch, personeel, fiscaal juridisch. Maar ook privé, variërend van financiële planning, pensioen en fiscaliteit. Meestal teveel voor één persoon om te overzien.
Dan is het goed te weten dat Next Level MKB ondernemers al jaren ondersteunt middels haar Waardeteam™, waarin alle disciplines zijn vertegenwoordigd om je te helpen bij elke fase en elk facet van ondernemen, je bedrijf en je privé financiën. Kundig, betrokken en doelgericht.
Samen werken aan een goede overdracht van je onderneming, met resultaat op zowel korte als lange termijn. Zowel zakelijk als privé. Samen keren we de crisis om in een kans.
Aan de slag
Wil je meer weten over bedrijfsoverdracht in crisistijd? Of wil je hulp bij het vormgeven en uitvoeren ervan middels ons Waardeteam™? Bel ons op onderstaand nummer, of laat je gegevens achter. Wij bellen je snel terug.