Menigeen duizelt het, bij het zien van de enorme financiële bedrijfswaarderingen, van bedrijven die soms pas een paar jaar actief zijn. De omzet of cash flow die je bij dergelijke miljoenen of miljardenwaarderingen zou verwachten is er vaak nog niet. Natuurlijk zitten hier de inmiddels welbekende gevallen van fraude (lees en huiver hier over Theranos) of stevige opgeklopte luchtfietserij bij. Want perceptie en sentiment is ook waarde. Maar er is echt meer aan de hand. Niet alleen in het land van de unicorns, ook bij “gewone” MKB bedrijven.
Marktwaarde en boekwaarde lopen steeds meer uit elkaar
Veel boekhoudregels stammen nog steeds uit de oude economie: productie en machines, met mensen (veelal) als verlengstuk van productie middelen en dus een kostenpost. Tangible assets, zoals machines, panden en auto’s kennen financieel een voorspelbare dynamiek die we terugvinden in de balans en financiële rapportages. Ze zijn nog steeds belangrijk, zeker in een aantal branches.
Maar in toenemende mate wordt de waarde van bedrijven niet meer bepaald door tangible assets maar door intangible assets. Hierbij kun je denken aan patenten of licenties, maar ook aan menselijk kapitaal, data, innovatief vermogen of merkwaarde. Inmiddels wordt marktwaarde van bedrijven voor 50-80% bepaald door deze intangible assets. En weerspiegelen de traditionele accountantsrapportage nog maar beperkt de echte gang van zaken omtrent de waarde van een bedrijf. Zo worden investeringen in personeel veelal nog als kosten geboekt, niet als investeringen in waarde.
Dat accountants hiermee in hun maag zitten en werken aan innovatie, kun je lezen in deze interessante whitepapers over waardering in de nieuwe wereld van de International Valuation Counsel: over marktwaarde en over intangible assets. Echt snel gaat deze verandering nog niet, want in bijna alle waarderingsrapporten en rapportages van accountants die ik lees heb ik het gevoel nog steeds in de jaren 80 te zitten. En waarom is dit kwalijk?
Intangible assets zijn de aanjager van groei van strategische bedrijfswaarde
Onder de motorkap van elk succesvol groeiend bedrijf, hoe verschillend ook, gebeurt één ding heel erg goed. Dat is het doelgericht en selectief ontwikkelen van deze intangible assets of intellectueel kapitaal, zij zijn de echte groeimotor. Het verschil tussen marktwaarde en boekwaarde is de strategische waarde. Deze assets zijn vaak compleet onzichtbaar in rapportages, maar creëren wel de onderscheidende strategische waarde van ieder bedrijf.
Hoe werkt strategische waardegroei?
Je identificeert, bouwt, versnelt / beschermt en kapitaliseert eindwaarde. Je start natuurlijk vanuit je visie en strategie en eindigt met je eindwaarde: die kan financieel zijn maar ook gericht op impact. Deze groeistappen lopen natuurlijk soms door elkaar, maar zijn elk essentieel. Ze vereisen focus, keuzes en discipline en een afweging tussen korte en lange termijn waarde. In onze waardegroeipiramide zie je deze groeisystematiek terug.
De groeikenmerken bij het succesvol verhogen van van strategische bedrijfswaarde
Met het bouwen van schaalbare strategische waarde door intangible assets zijn er een aantal zaken waar je rekening mee moet houden. Ik kies er drie zaken uit die niet altijd voldoende aandacht krijgen.
1. Synergie, het bouwen van een waarde netwerk.
Intangible assets leveren pas echt superwaarde als je ze bewust en zeer selectief in combinatie inzet en ontwikkelt. Ik noem dat unieke waardeclusters, die verschillen per bedrijf of branche. Zo versterken (of verzwakken) merkwaarde, menselijk kapitaal en klantwaarde elkaar. Wie wil er niet voor een mooi merk werken en ook klanten kiezen vaak voor een vertrouwd merk. Zo kan de marge hoger zijn, de wervingskosten voor personeel en nieuwe klanten lager. Medewerkers creëren op hun beurt ook weer merk- en klantwaarde. Dit vereist natuurlijk langdurige investeringen. Het gaat ook niet altijd goed. Zo ontwikkelde van Moof een mooi merk, totdat de kwaliteit van de e bikes (en vooral de reactie daarop) de merkreputatie negatief beïnvloedde.
2. Intangible assets zijn superkrachtig maar ook kwetsbaar
Tangible assets zijn veel beter te beschermen met duidelijke eigendomsrechten. Dat maakt ze natuurlijk makkelijker financierbaar en bij faillissement uitwinbaar. Intangible assets zijn daarentegen veel makkelijker schaalbaar en kunnen met elkaar een groeivliegwiel op gang brengen. Ze zijn ook makkelijker te kopiëren en dat kan een voordeel en een nadeel tegelijk zijn. Eigendomsrechten zijn moeilijker te vestigen (natuurlijk zijn er patenten en is merkrecht).
Iedereen is het erover eens dat menselijk kapitaal de basis is voor alle waarde. Het is geen sinecure om in een schaarse arbeidsmarkt mensen te vinden en aan je te binden. Daar is echt meer voor nodig dan goede arbeidsvoorwaarden alleen. Zo ondervond ook InsingerGillissen toen hun hele private banking team naar de concurrent overstapte. In een aantal branches zijn overnames (mede) om het personeel (de zogenaamde acqui-hire) steeds gebruikelijker.
3. Toegang tot strategische netwerken essentieel voor supergroei
De goede lezer haalt uit het voorgaande ook een aantal kenmerken voor het leiden en regisseren van groei. Naast discipline in het groeiproces zijn dat de volgende drie zaken:
- het vermogen om onderweg je bedrijf of team waar nodig stevig te herstructureren of transformeren om het klaar te maken voor de volgende groeifase of nieuwe ontwikkelingen
- het kunnen denken en handelen in samenhang, waardegroei gaat nooit om losse acties maar het versterken van het geheel
- het direct of indirect hebben van toegang tot strategische netwerken van klanten, investeerders, partners, ideeën, onderzoeksinstellingen die versnelling of oplossingen kunnen brengen
Verhoog jouw strategische bedrijfswaarde
Jouw waardegroei routeplan wordt sterk bepaald door de eigenaar- en exitstrategie van jou en je mede aandeelhouders. Het gericht bouwen aan intangible assets kost tijd, maar kan robuuste strategische waardegroei creëren. Het kapitaliseren en optimaliseren van de financiële waarde van je bedrijf kan doorgaans sneller, bijvoorbeeld door financiële herstructurering.
In het geval van een gewenste exit is een vroegtijdige uitgekiende exitstrategie essentieel om de opgebouwde “bonuswaarde” te realiseren. Hierin sorteer je voor op een strategische match met potentiële overname partijen. Het is dan wel zaak om de waarde van jouw intangible assets zo transparant mogelijk te presenteren, ook in waarderingen en de bijbehorende informatie memorandi.
Hoe scoor jij op de waardegroei index
Vul deze snelle snapshot in en je hebt een eerste indruk hoe jij gericht bouwt aan strategische waarde. Veel inspiratie toegewenst!
Heb je nog vragen, wil je hiermee aan de slag of heb je een uitgesproken mening over het bovenstaande: dat horen we graag!
Dit is deel 1 en de introductie van een blogreeks over strategische waarde. In onze volgende blog ontrafelen we de relatie tussen performance van bedrijven en de strategische investering in intangibles.
Je kunt je aanmelden voor onze nieuwsbrief als je hiervan op de hoogte wil blijven.