Traditionele boekhoudstandaarden lopen uit de pas met de dynamiek van moderne waardecreatie.
In de derde blog van onze blogreeks over strategische waardegroei besteden we aandacht aan de huidige financiële rapportages, audit en waarderingsstandaarden.
De huidige boekhoudstandaarden schieten tekort in het overbrengen van waardecreatie- en behoudsactiviteiten, grotendeels omdat de heersende waardecreatiestrategieën die decennia geleden bestonden toen de standaarden werden ingevoerd, zijn geëvolueerd. Aangezien veel huidige bedrijfsmodellen zich in de loop der tijd hebben ontwikkeld en meer afhankelijk zijn geworden van immateriële activa ten koste van tastbare activa, zijn de standaarden en de economie uit elkaar gegroeid. Er is aanzienlijke inspanning nodig om de afstemming te herstellen tussen boekhoud- en rapportagestandaarden en de waardecreatie- en behoudsstrategieën die worden gebruikt in moderne bedrijfsmodellen.
Waarderingsmodellen en boekhoudstandaarden weerspiegelen niet langer de echte waarde van een bedrijf
Immateriële activa al lange tijd de drijvende kracht achter waardecreatie in ontwikkelde economieën. De investering in immateriële activa, zowel intern gegenereerd als via acquisities, is cruciaal voor het allocatieproces van kapitaal binnen ondernemingen. Evenzo is het voor investeerders essentieel om die ondernemingen te kunnen identificeren die het beste in staat zijn om dergelijke investeringen om te zetten in lange termijn rendementen. Ondanks het belang van immateriële activa voor de kapitaalmarkten, worden slechts een klein percentage van deze activa erkend op de balans, meestal via acquisities van derden. Deze aanzienlijke discrepantie tussen marktwaarden en boekwaarden (oftewel de niet-geïdentificeerde waarde van immateriële activa) wordt opgemerkt. In dit artikel wordt ervan uitgegaan dat het overgrote deel van de marktpremie bovenop de boekwaarde te wijten is aan niet-erkende immateriële activa.
Immateriële activa drijven waarde
Het boekhoudkundig niet-erkende immateriële activum is exponentieel gegroeid van 2009 tot 2019, wat wijst op een sterke trend, vooral in sectoren die sterk afhankelijk zijn van immateriële waardecreatie en die fundamenteel de manier waarop mensen leven en werken hebben veranderd.
De toenemende nadruk op immateriële activa vergroot de discrepantie tussen financiële rapportage en toekomstige investeringen. We deden onderzoek naar de verandering in totale ondernemingswaarde (TEV) van februari 2020 tot mei 2021 voor meer dan 400 bedrijven in 24 verschillende sectoren. Het blijkt dat de sectoren die het meest afhankelijk zijn van immateriële waardecreatie ook de grootste stijgingen in TEV laten zien. Er is een sterke correlatie tussen de prijs-boekwaardeverhouding en de verandering in TEV sinds het begin van de pandemie.
Herijking van boekhoudstandaarden is broodnodig
De bevindingen suggereren dat er behoefte is aan een herijking van rapportagestandaarden om beter tegemoet te komen aan de realiteit van immateriële activa en de waardecreatie in moderne economieën.
Covid heeft discrepantie tussen marktwaarde en boekwaarde vergroot
De pandemie versnelde de discrepantie tussen marktwaarden en boekwaarden voor bedrijven die sterk afhankelijk zijn van immateriële activa, zoals merken, technologie en menselijk kapitaal, voor waardecreatie. Vóór de pandemie had de top zes industrieën een gemiddelde prijs-boekwaardeverhouding van 7,8, terwijl de onderste zes een gemiddelde prijs-boekwaardeverhouding hadden van 2,3. Tot en met mei 2021 zorgden stijgende aandelenprijzen van de ondernemingen die gedreven worden door immateriële activa ervoor dat de gemiddelde prijs-boekwaardeverhouding steeg naar 10,6, een toename van 2,8. Daarentegen steeg de prijs-boekwaardeverhouding voor bedrijven die meer afhankelijk zijn van tastbare activa en kapitaal op de balans slechts van 2,3 naar 3,1, een toename van 0,8.
Deze bevindingen bevestigen dat de pandemie de kloof tussen marktwaarden en boekwaarden verder heeft vergroot voor sectoren die sterk afhankelijk zijn van merken, technologie en menselijk kapitaal voor waardecreatie.
Financiële overzichten geven onvoldoende informatie over waardecreactie
Het gebrek aan erkenning van immateriële activa op de balans heeft ook gevolgen voor de financiële overzichten. In de winst-en-verliesrekening negeert directe afschrijving het overeenstemmingsprincipe dat bijna alle andere bedrijfsactiviteiten stuurt. Als reactie hierop kiezen veel bedrijven ervoor om verschillende non-GAAP-maatstaven te communiceren die rekening houden met dergelijke activiteiten.
Bovendien betekent het niet erkennen van intern gegenereerde immateriële activa dat dergelijke investeringen grotendeels worden uitgesloten van governance, financiële rapportage en auditing. Daarom is het minder waarschijnlijk dat deze investeringen bijbehorende openbaarmakingen hebben of worden opgenomen in de managementdiscussie en -analyse (MD&A) en worden ze dus minder kritisch beoordeeld door accountants of zichtbaar voor investeerders.
We zien een steeds groter wordende disconnectie tussen verkregen immateriële activa en bepaalde intern ontwikkelde immateriële activa. Deze disconnectie heeft ook invloed op het proces van impairment testing, omdat verkregen goodwill en immateriële activa kunnen worden beschermd tegen afwaardering door intern ontwikkelde goodwill en immateriële activa die niet op de balans worden weergegeven.
Relevantie van traditionele financiële overzichten stevig onder druk
De beperkingen en discrepanties hebben geleid tot twijfels over de relevantie van financiële overzichten in de moderne economie. Eerdere onderzoeken hebben aangetoond dat de verklarende kracht (R) van gerapporteerde winsten en boekwaarden voor marktwaarde is afgenomen van ongeveer 90% in 1950 tot 50% in 2013. Meer recent bewijs suggereert dat deze trend zich heeft voortgezet en mogelijk is versneld tijdens de pandemie.
Zoektocht naar betere rapportage en aanvullende bronnen over waardecreatie
Met de afnemende relevantie van financiële overzichten zijn investeerders op zoek gegaan naar belangrijke informatie uit andere bronnen. Een gebied waar investeerders zich nu op richten voor aanvullende informatie over waardecreatie en -behoud is ESG-factoren (environmental, social, and governance). In het artikel “A Framework to Assess ESG Value Creation” wordt de sterke relatie tussen ESG-overwegingen en intern gegenereerde immateriële activa besproken. Er bestaan echter grote verschillen in de manier waarop ESG-factoren worden bekendgemaakt en hoe deze informatie uiteindelijk wordt opgenomen in ESG-ratings.
Een vergelijking van zes verschillende ESG-ratingsproviders voor meer dan 400 bedrijven uit 24 verschillende sectoren laat zien dat er aanzienlijke verschillen zijn tussen de ratings. Dit suggereert dat de huidige ESG-ratings niet consistent de mogelijkheden voor waardecreatie en -behoud van een onderneming kunnen overbrengen. Wij zijn van mening dat er een gestandaardiseerd principieel raamwerk moet worden geïntegreerd in de huidige boekhoudkundige kaders om dit probleem aan te pakken. Het goede nieuws is dat anderen tot dezelfde conclusies lijken te komen en dat er hernieuwde momentum is op dit gebied.
Belang in snel veranderende omgeving is cruciaal
De voorzitter van de IASB heeft recentelijk opgemerkt dat het behouden van relevantie in een voortdurend veranderende omgeving de grootste uitdaging is. Hij noemt duurzaamheid, klimaatverandering en zelf gegenereerde intellectuele eigendom als enkele van de mega trends die uitdagingen vormen voor de boekhoudkundige praktijk.
Belangrijke vragen en uitdagingen
Belangrijke vragen die moeten worden beantwoord zijn de volgende:
- Wat moet het doel zijn van een verbeterd raamwerk voor immateriële activa?
- Is het doel om waardecreatieactiviteiten voor toekomstige kasstroomramingen beter te identificeren, het vermogen om ROI nauwkeuriger te meten volgens economische waarde toegevoegd (EVA) principes, en/of het vermogen om het kapitaalbeheer van het management beter te beoordelen?
- Welke immateriële activa zouden onder een verbeterd raamwerk kunnen vallen en welke investeringen/kosten leiden tot hun creatie?
Daarnaast is het essentieel om de vraag te onderzoeken of een verbeterd raamwerk voor immateriële activa gebaseerd moet zijn op 1) verbeterde bekendmakingen, 2) kapitalisatie of 3) waardecreatieconcepten en -metingen. Deze drie opties brengen duidelijke afwegingen tussen uitvoerbaarheid en informatiewaarde met zich mee, maar roepen allemaal vele vragen op die onderzocht moeten worden.
Dit is een samenvatting van een artikel over dit onderwerp, gepubliceerd door de het IVSC (International Valuation Standards Council). Dit is een internationaal kennisinstituut dat zich bezighoudt met de waardering van bedrijven (formuleren van waarderingsstandaarden, doen van onderzoek, delen van kennis).
Wij nodigen je vast uit om naar aanleiding van dit artikel stil te staan bij de gevolgen van het bovenstaande voor jouw bedrijf. Dat kan zijn op het gebied van de juiste waardering van je bedrijf. Een stap verder ook op het gebied van financiering, de analyse van je kasstromen, het juist weergeven en beoordelen van investeringen in immateriële activa, risicomanagement of het sturen van je bedrijf op basis van een compleet overzicht.